Enerji alanında düzenlemeler içeren 16 maddelik Maden Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda 2 gün süren görüşmelerin akabinde kabul edildi.
TBMM Genel Kurulu’nda, bugün 16 unsurluk güç alanında düzenlemeler içeren Maden Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin ikinci kısmında yer alan unsurlar görüşüldü. İkinci kısımda yer alan 9-16 ortasındaki hususlar üzerine milletvekillerinin konuşmasının akabinde, unsurlar tek tek oylanarak kabul edildi. Genel Kurul’da 2 gün süren görüşmelerin akabinde kanun teklifinin tümü oylanarak kabul edildi. Açık oylama tarzı ile yapılan oylamada 324 milletvekili oy kullandı; kanun teklifini 244’ü kabul ederken 80’i reddetti.
Kanun teklifinin 15. unsurunun görüşmelerinde AKP kümesi teklif vererek ilgili hususun “Bu Kanunun;1’inci ve 3’üncü unsurları 28/2/2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde; öbür unsurları yayımı tarihinde, yürürlüğe girer” halinde değiştirilmesini teklif etti. AKP kümesinin önerisi kabul edildi. Buna nazaran IV. Küme haricindeki maden kümeleri açısından UMREK koduna nazaran raporlama yapma zaruriliği 28 Şubat 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kaldırılacak.
Önerinin kabul edilmesine Saadet Partisi Küme Başkanvekili İsa Mesih Şahin, “Bu teklifle kanunun geriye yürümezliği prensibi açıkça ihlal edilmiştir. Hukuk devletinde keyfiliğe yer yoktur. Siz kanunu geriye yürütürseniz vatandaşın ekonomik, toplumsal hayatını kaosa sürüklersiniz” diyerek tepki gösterdi.
DEM Parti Küme Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit de tıpkı önergeye reaksiyon göstererek, “Bu aslında maden kazası nedeniyle yasa yetişmediği için bu türlü bir şeye gidildi lakin öteki türlü telafi edilebilirdi. Bu öngörülebilirlik açısından çok önemli bir sorun. O vakit 5 yıl sonra bir yasa yapalım ve diyelim ki 3 yıl öncesini de kapsar. Bu türlü bir hukuk unsuru yok, bu türlü bir yasa yapma tekniği yok” dedi.
TBMM’de kubul edilen Maden Kanunu teklifi, özetle şu düzenlemeleri içeriyor:
-Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Kurulu (UMREK) koduna nazaran raporlama zaruriliği yalnızca ‘IV. Grup’ maden işletme ruhsatları açısından devam edecek. Böylelikle bunun haricindeki maden kümeleri açısından bu mecburilik ve mevcut taksir yaptırımı kaldırılıyor.
-İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile Kıyı Kanunu kapsamında kalan kıyı ve kıyı şeritleri hariç olmak üzere denizler, baraj gölleri, yapay göller ve natürel göllerin Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığınca yenilenebilir güç kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarında imar planı yapılmaksızın yenilenebilir güç üretim santralleri kurulabilecek.
-İçme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile yasa kapsamında kalan kıyı ve kıyı şeritleri hariç olmak üzere baraj gölleri, yapay göller ve natürel göllerde imar planı yapılmaksızın Elektrik Piyasası Kanunu’na nazaran hidrolik kaynaklara dayalı önlisans yahut üretim lisansı sahibi hukukî bireyler tarafından yenilenebilir güç kaynağına dayalı birden çok kaynaklı üretim tesisi kurulması mümkün olacak.
-Doğal Gaz Piyasası Kanunu’na “doğal gazın sıvılaştırılması” tarifi eklenerek, hem yerli üretim doğal gazın hem de farklı kaynaklardan ithal edilen yahut ithal edilecek doğal gazların ülkede sıvılaştırılarak dünya piyasalarına LNG olarak pazarlanabilmesi hedefleniyor.
-Yurt içinde üretilen yahut ithal edilen doğal gazın sıvılaştırılarak yurt dışına ihraç edilmesi ya da yurt içinde tekrar satışı emeliyle kurulacak sıvılaştırma tesislerini işletecek hukuksal şahısların Heyetten lisans almaları gerekecek.
-10 yıllık mühletini bitiren lisanssız üretim faaliyeti kapsamındaki tesisler, talep halinde ve lisans alma bedeli ile lisans müddeti boyunca elektrik piyasasında oluşan saatlik piyasa takas fiyatını, tesis tipi bazında uygulanan yeni YEK Destekleme Sistemi fiyatından fazla olması halinde ortadaki fiyat farkının YEK Destekleme Düzeneğine katkı bedeli olarak ödeyerek lisanslı üretim faaliyetine geçebilecek.
-Lisanssız üretime devam edecek üretim tesislerinde üretilecek gereksinim fazlası elektrik gücü için elektrik piyasasında oluşan piyasa takas fiyatını geçmemek üzere uygulanacak fiyat ve uygulamaya ait yordam ve asıllar, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.
-Enerji verimliliğini artırmak emeliyle hazırlanan projeler, Bakanlık tarafından 15 milyon lirayı geçmemek kaydıyla bedellerinin en fazla yüzde 30 oranında desteklenecek. Bu kapsamdaki dayanaklar hibe yahut faiz takviyesi biçiminde verilecek. Takviye bedeli her yıl, bir evvelki yıla ait ilan edilen yine değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacak.
-Elektrik Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, inanılmaz hal kararı alınan yahut genel hayata tesirli afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, elektrik hizmetlerinin kesintisiz karşılanabilmesi için süreksiz müddetli elektrik gücü talepleri Konsey kararı ile belirlenen tarz ve temeller çerçevesinde karşılanabilecek.
-Nükleer Düzenleme Kanunu’nda yapılan değişiklikle, nükleer husus taşıyan kişinin talebi, nükleer tesis işletenin muvafakati ve Nükleer Düzenleme Kurumunun onay tarafındaki kararıyla, taşıyıcının sorumlu olabilmesine imkan tanınıyor. Buna nazaran, işleten, nükleer hususların taşınmasına ait sigorta yaptırma yahut teminat gösterme yükümlülüğünü Kurumun onaylaması kaidesiyle taşıyıcıya devredebilecek. Yükümlülüğü devralan taşıyıcı, düzenleme kapsamında işleten olarak sorumlu olacak.