CHP Küme Başkanvekili Gökhan Günaydın, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamalarına atıfta bulunarak, “Türkiye’nin ‘gri listeden çıkacağı’ muştusunu verirken bu listeye ne vakit ve hangi münasebetlerle girdiğimiz konusunda kamuoyunu bilgilendirmediniz. Bugün 3 yıldan daha fazla vakit geçmesine karşın ülkemiz kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile çaba konusunda hala FATF’ın izleme listesinde” dedi.
Gökhan Günaydın, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yanıtlanması istemiyle soru önergesi verdi. Günayın’ın soru önergesinde şu sözler yer aldı:
“OECD’ye bağlı mali hatalarla uğraş etmek için ülkeleri gruplayan bir kurum olan Mali Aksiyon Misyon Gücü (FATF)’nün 23 Şubat 2024’te gerçekleşen Genel Heyet toplantısında alınan kararı değerlendirdiğiniz konuşmanızda, ‘FATF ülkemizin, kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile gayret sisteminin daha da güçlendirilmesi için oluşturulan Aksiyon Planı’nın tüm hususlarını tamamladığı kararına varmıştır. Böylelikle ülkemizin gri listeden çıkışı sürecinde son evreye gelinmiştir. Prosedür uyarınca FATF grubu tarafından Türkiye’ye yapılacak ziyaret ardından hazırlanacak kıymetlendirme raporu Haziran ayındaki Genel Şura toplantısında ele alınacak ve bu toplantıda ülkemize yönelik gri liste kararının kaldırılması bekleniyor’ açıklamasını yaptınız. Bu açıklamayla Türkiye’nin ‘gri listeden çıkacağı’ muştusunu verirken bu listeye ne vakit ve hangi münasebetlerle girdiğimiz konusunda kamuoyunu bilgilendirmediniz.
“FAFT KARARLARININ BAĞLAYICILIĞININ EN KIYMETLİ ÖGESİ ÜLKENİN İTİBARIDIR”
FATF kararlarının bağlayıcılığının en değerli ögesi ülkenin prestijidir. FATF, 2019 yılında Türkiye’ye dair yaptığı değerlendirmede ‘terörizmle ve kitle imha silahlarının yaygınlaşmasıyla alakalı varlıkların dondurulması’ tarafında iyileşmelerin yapılması gerektiğini vurgulamıştı. Türkiye’nin kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla ilgili kanunlarını ve düzenlemelerini güçlendirdiği; lakin kara para aklama soruşturmalarının sayısının çoğaltılması gerektiği belirtilmişti. Terörizmin finansmanı açısından ise Türkiye’deki yetkililerin yalnızca terör zanlılarının elindeki varlıkların tespit edilmesinde rol oynadığı aktarılmış, ne var ki bu varlıkların toplanması, mali hareketin önüne geçilmesi, fonların kullanılmasının engellenmesi açısından da tedbir alınması gerektiği vurgulanmıştı.
Bakanlık, FATF tarafından hazırlanan raporun dikkate alınarak, 27 Aralık 2020 tarihinde ‘Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun’u çıkardığını aktarmış; ‘bundan sonraki süreçte FATF ve ilgili tüm kurumlarla işbirliği içerisinde gerekli adımlar atılmaya devam edilecek ve ülkemizin hak etmediği bu listeden en kısa müddette çıkması sağlanacaktır’ sözünü kullanmıştı.
Türkiye’de 2006’da kamuoyunda Karapara Kanunu olarak da bilinen 5549 sayılı Cürüm Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun çıktı. Akabinde kanun kapsamı yönetmelikler ile 2008, 2011, 2012 yıllarında genişletildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 Temmuz ayında yayımladığı genelgede FATF tavsiyelerinin dikkate alınarak, ‘Türkiye’de Kabahat Gelirlerinin Aklanması ve Terörizmin Finansmanı ile Gayrette ve Müsadere Uygulamalarında Aktifliğin Artırılması Strateji Evrakı (2021-2025)’nin hazırlandığını duyurmuştu.
“IMF’YE NAZARAN GRİ LİSTEYE ALINAN ÜLKELER YABANCI YATIRIM ÇEKMEKTE ZORLUK YAŞIYOR”
Bugün 3 yıldan daha fazla vakit geçmesine karşın ülkemiz kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile uğraş konusunda hala FATF’ın izleme listesinde. IMF’in yaptığı 2021 yılı araştırmasına nazaran gri listeye alınan ülkeler, yabancı yatırım çekmekte zoruk yaşıyor. Araştırmanın müelliflerine nazaran gri liste, sıcak para olarak tabir edilen bir ülkeye giren portföy akışının azalmasına neden oluyor. Araştırmaya nazaran sıcak paradaki bu azalma bir ülkenin GSYH’sının yüzde 3’ü oranında gerçekleşiyor, misal bir azalma direkt yabancı yatırım oranında da gerçekleşiyor.”
Günaydın, önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi:
“FATF tarafından Türkiye’nin ‘gri liste’ye alınmasından bugüne geçen süreçte kararın sermaye akımlarına tesiri ne olmuştur? Sıcak para akışını ve direkt yabancı sermaye yatırımlarını azaltmış ya da engellemiş midir?
FATF, 23 Şubat 2024 Genel Konsey toplantısında ülkemizi ‘gri listeden’ çıkarma kararını almadığına nazaran hangi koşullar yerine getirilmemiştir ve ortadan 3 yıldan daha fazla vakit geçmesine karşın neden yerine getirilmemiştir? Ya da yerine getirilen koşullar hangileridir?
FATF 23 Şubat 2024 toplantısı sonrasında Haziran 2024’te yapılacak Genel Heyet toplantısında Türkiye’nin gri listeden çıkarılacağına ait beklentinizin destekleri nelerdir?
Gri listeye alınmamızdan bu yana bakanlığınız ilgili başka bakanlıklarla (İçişleri ve Adalet bakanlıkları) birlikte hangi tedbirler için hangi somut çalışmaları yapmıştır?
Gelen fonların Türkiye üzerinden çıkışı ve vergi mevzuatı ile vergilendirme siyasetleri FATF’ın kriterlerine uygun ve aktif hale getirilmiş midir? Gelen fonların faal kontrolü yapılmakta mıdır?
Son periyotta Afrika ve Ortadoğu ülkeleriyle sıklıkla yapılan mali mutabakatlar ile Türkiye’nin FATF’nin gri listesinde olması ve sermaye akımları açısından ‘itibar kaybetmesi’ ile bağlantısı var mıdır? Bu ülkelerden gelen fonlar (para) ne ölçüde ve hangi hedeflerle kullanılmaktadır?
Son yıllarda yaşanan mülteci akını yasa dışı finansman risklerini artırmakta mıdır? Bu bahiste tesirli bir kontrol yapılmakta mıdır?”